نقش فضای مجازی در کمرنگ شدن جایگاه مشورتی والدین

امروز در میان مردم زیاد با این جملات روبه‌رو می‌شویم. موبایل‌ها جای کار، غذا، تحصیل، خانواده و همه‌چیز را گرفته‌اند. جاذبه‌ای که همه، به‌خصوص جوانان را گرفتار کرده و خیلی از روابط سنتی را متحول کرده است. یکی از این موارد تغییریافته شده نقش و جایگاهی است که والدین برای فرزندان خود داشته‌اند. تا پیش از توسعه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، فرزندان هر پدر و مادری علاوه بر نقش‌های اصلی خود، به‌عنوان یک مرشد و راهنما و حمایتگر برای فرزندان محسوب می‌شدند. همه تصمیمات مهم، با مشورت آن‌ها انجام می‌شد و سختی‌ها و مشکلات زندگی افراد با دعای خیر آن‌ها آسان و قابل‌حل می‌گردید. بدین ترتیب این مدل از روابط سنتی نوعی اطمینان و آرامش خاطر را برای افراد فراهم می‌نمود؛ اما با ظهور اینترنت و توسعه کاربرد‌های آن در جنبه‌های گوناگون، این روابط سنتی تحت تاثیر قرار گرفت. شبکه‌های اجتماعی ارتباطات محدود افراد را به‌نوعی ارتباطات نامحدود تبدیل کردند.

دایره دوستان و آشنایان مجازی افزایش یافت و در مقابل دایره ارتباطات خانوادگی تنگ‌تر شد. پدر‌ها و مادر‌ها به حاشیه رفتند و شبکه‌های اجتماعی به متن زندگی تبدیل شدند. این تغییرات به‌قدری ناخودآگانه رخ داد که هیچ مقاومت خاصی در برابر آن صورت نپذیرفت. به‌این‌ترتیب جوانان هر روز خود را از رهنمود‌های والدینشان بی‌نیازتر دانستند. برای تصمیمات بزرگ جایگاه مشورتی والدین برای فرزندان کمرنگ شد و در مقابل، توصیه دوستان مجازی اهمیت گرفت. اگر کسی مشکلی برایش پیش می‌آمد قبل از آنکه آن را با اعضای خانواده و والدین خود مطرح کند به سراغ گوگل می‌رفت و بر مبنای نتایج گوگل و نظرات کاربران تصمیم می‌گرفت. این روند باعث شد تعاملات مثبت و سازنده فرزندان و والدین کاهش یابد و رهنمود‌های آن به اطلاعاتی تاریخ از مصرف گذشته تبدیل شود. ثمره این فرایند باعث شد که جوانان این نسل، الگو‌ها و اصول و مبانی تربیتی و ‏شاخصه‌های اخلاقی خود را بیشتر از آنکه از والدین خود بگیرند، از فضای مجازی می‌گیرند و بین والدین و فرزندان جدایی فکری، عاطفی و فیزیکی رخ می‌دهد. به‌طوری‌که والدین و فرزندان ساعت‌های متمادی در کنار یکدیگر می‌نشینند بدون آن‌که حرفی برای گفتن داشته باشند و دیگر کمتر خانواده‌هایی را می‌توان یافت که اعضای آن دور هم بنشینند و درباره موضوعات مختلف خانوادگی با هم گفتگو کنند و نظرات همدیگر را درباره موضوعات مختلف جویا شوند.

استفاده بیش‌ازحد از شبکه‌های اجتماعی در محیط خانواده با کاهش سطح ارتباطات عاطفی، میزان گفت‌وگو در خانواده را حتی از ۱۵ دقیقه در روز هم کمتر کرده است. در حقیقت در شرایط فعلی، فضای مجازی قدرتمندترین فضایی است که می‌تواند به‌طور کاذب جای خالی پدر و مادر را برای فرزندان پر کند. به این دلیل از واژه کاذب استفاده می‌شود که به‌طور یقین هیچ‌گاه پیشنهاد‌های دوستان مجازی و صفحات وب ارزشمندتر از توصیه و راهنمایی دلسوزانه والدین که با داشتن سال‌ها تجربه بر مبنای شناخت فرزندشان به آن‌ها موضوعی را توصیه می‌کنند نیست. بااین‌حال، والدین باید مطلع باشند که دنیای مجازی امکان غصب جایگاهشان را در روان فرزندان دارد و اگر از طریقه‌ی مدیریت صحیح استفاده از فضای مجازی آگاه نباشند و منجر به مسئله فوق بشود، جایگاه مشورتی آن‌ها به‌کلی فراموش می‌شود. فرزندان؛ امانت‌هایی هستند که در دست والدین قرار دارند و آن‌ها در فضای مجازی نیز مانند فضای حقیقی نیازمند تربیت و مدیریت از طریق پدر و مادر هستند؛ بنابراین هیچ‌گاه این نکته را فراموش نکنید که باوجود تمام اقداماتی که برای تأمین امنیت فرزندان خود در فضای مجازی انجام می‌دهید، امکان ارتکاب اشتباه از سوی آن‌ها وجود دارد. باید همواره انتظار چنین روزی را داشته باشید و برای کمک به آن‌ها خود را آماده کنید.